Teeltplan 2024 Klaar!

Het was koud en nat…

Zo nat heb ik het hier nog niet gezien. Veel (boeren) om ons heen overigens ook niet in de afgelopen decennia. Het is hier zelfs zo nat dat er complete akkers onder water staan die afgelopen weken als schaatsbaan dienden.

En vervolgens dus koude…

Gelukkig was er weinig werk op de Tuinderij en kwam deze rustperiode ook even goed van pas. Toch gaat het werk op de Tuinderij ook in de winter gewoon door, net als vorig jaar. Zo heb ik afgelopen weken onder andere aan het teeltplan gewerkt en is deze nu klaar! In dit blog meer daarover.

Waar is een teeltplan goed voor?

Dit is eigenlijk de basis voor de planning voor het hele seizoen! Door voorafgaand aan het jaar / seizoen alle gewassen te plannen, per bed en over de tijd heen, krijg je hiermee een complete planning voor alle activiteiten die nodig zijn voor het verbouwen van groenten (‘eenjarigen’ vooral): voorzaaien, uitplanten, bedden voorbereiden / maaien / compost toedienen, oogsten, successie teelt (dus een 2e gewas nadat het eerste gewas geoogst is bij kort cyclische gewassen).

Een onderdeel van deze planning is ook het bestellen van zaai- & pootgoed, in de juiste aantallen / hoeveelheden. Nu had ik dat zaad reeds besteld op basis van het teeltplan dat nog niet af was:

Ik was namelijk op hoofdlijnen begonnen met het teeltplan; hoeveel bedden van welke soort om daarmee ook het aantal planten (en dus benodigd zaad) te kunnen bepalen:

En op basis daarvan kon ik dan ook alvast het zaad bestellen en inmiddels ook de (poot)aardappels (zie onder voor meer detail).

In dit plaatje zie je ook de term ‘Wissel’. Dat staat voor Wisselteelt of Teeltwisseling. Dit is een cruciaal belang van het teeltplan en pas dit 2e jaar een serieus aandachtspunt.

Wisselteelt

Dit houdt in dat je ervoor zorgt dat er nooit 2x achter elkaar hetzelfde gewas op dezelfde plek komt te staan. Sterker nog, verschillende gewassen hebben zelfs een teeltwisseling van 6 jaar nodig, wat dus betekent dat je na de teelt van dat gewas pas na 6 jaar op diezelfde plek weer hetzelfde gewas (of zelfs familie van dat gewas) kan verbouwen. Vooral in de biologische / niet-chemische teelt is dit cruciaal. Dit zorgt er namelijk voor dat ‘plagen’ (vooral beestjes, schimmels, bacteriën), die het vaak op hetzelfde gewas of dezelfde familie hebben voorzien, zich niet stelselmatig kunnen blijven vermeerderen op dezelfde plek. Zo hebben koolgewassen (brassica’s) bijvoorbeeld last van knolvoet als ze binnen 4 – 6 jaar op een plek gaan groeien waar andere brassica’s hebben gestaan.

Zodoende hou ik een teeltwissel van 6 aan. Dit heeft nogal wat consequenties: zo heb ik ongeveer 6 gelijke oppervlakten nodig om ieder jaar hetzelfde aantal van 1 ‘soort’ te kunnen telen. Ik gebruik een veelgebruikte aanpak, zoals Velt (Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren) deze bijvoorbeeld ook gebruikt / adviseert:

Jaar \ Bed	Bed 1	Bed 2	Bed 3	Bed 4	Bed 5	Bed6, etc
Jaar 1	Aardappel 🥔/🍠	🫛	🥦	🥬	🍅	🥕
Jaar 2	Peulvruchten 🫛	🥦	🥬	🍅	🥕	🥔/🍠
Jaar 3	Koolgewassen 🥦	🥬	🍅	🥕	🥔/🍠	🫛
Jaar 4	Bladgewassen 🥬	🍅	🥕	🥔/🍠	🫛	🥦
Jaar 5	Vruchtgewassen 🍅	🥕	🥔/🍠	🫛	🥦	🥬
Jaar 6	Wortelgewassen 🥕	🥔/🍠	🫛	🥦	🥬	🍅
Jaar 7	Aardappel 🥔/🍠	🫛	🥦	🥬	🍅	🥕

Ik heb hier wel mijn eigen variant van gemaakt, je ziet hier bijvoorbeeld zoete aardappel in de ‘categorie’ aardappel, terwijl deze gewassen eigenlijk helemaal niks met elkaar te maken hebben en zelfs niet dezelfde bemesting nodig hebben.

Deze indeling is niet alleen handig om de noodzakelijke teeltwisseling te kunnen bewerken, dit is ook handig voor een gelijke mate van bemesting en grondbewerking en minimaliseren van onkruiddruk zelfs. Dit gaat voor dit blog te ver om verder toe te lichten. Zoals je ziet is dit dus wel bepalend (vooral beperkend) voor het kunnen maken van een goede planning die ook meerdere jaren stand houdt en meerdere seizoenen aan teelt respecteert.

Het maken van het teeltplan

Vervolgens was het maken van het teeltplan dus een kwestie om per bed te bepalen welke soort / categorie er kan komen en vervolgens welk specifieke gewas. Dit was best wel een puzzel, omdat ook de locatie van het bed relevant is. Zo zijn bijvoorbeeld de bedden die ver van het centrale pad afliggen beter om eerst te bewerken, omdat ik dan nog makkelijk met de 2-wiel tractor bij kan. Hier heb ik vervolgens ook alle mogelijke informatie van die groente bij gezet, zoals plantafstanden, manier van zaaien (voorzaaien in potjes, in een zaaibedje of rechtstreeks), eerste en laatste zaai mogelijkheden, eerste uitplantmogelijkheden, etc. En al deze informatie bij elkaar zorgt dan ‘ineens’ voor een complete planning voor het hele seizoen:

Dit is niet echt leesbaar zo… Dit past niet op 1 pagina. Ik gebruik Excel om hierin te kunnen zoeken / filteren en scrollen, zodat dit wel werkbaar is. Hierbij in ieder geval ook in pdf om in te kunnen zoomen of downloaden:

Je ziet hierin dat ieder bed een unieke code heeft en per week zie je, ook weer in codes, de acties die ik dan moet doen (ST = zaaien in zaaibed, TR = zaailingen verplanten in potjes, BP = bed voorbereiden voor zaaien of uitplanten, VP = verplanten, VZ = voorzaaien in potjes, RZ = Rechtstreeks zaaien (in het bed)). Ik heb hier nog geen oogstdata bij gezet, dit laat ik afhangen van hoe het seizoen vordert. Later (lees: over jaren / volgende seizoenen) kan ik dit gebruiken om na een eerste nog een 2e en misschien zelfs 3e teelt in hetzelfde bed in 1 jaar te plannen. Daar ben ik nu nog niet aan toe, dit is voor nu al even complex genoeg 🤓

En dan deel ik hierbij zelf nog de ‘eenvoudige’ variant. In de complete versie plan ik ook de groenbemesters per bed, inclusief moment van zaaien en onderwerken. Ook hier is wisselteelt van belang en is per hoofdgewas een specifieke (groep) groenbemester(s) handig ervoor of juist erna. Ook dit gaat nu de ver om hier verder uit te werken. In de voorbereiding voor dit seizoen had ik hier ook al over geschreven.

Iets overzichtelijker ziet dit er trouwens zo uit:

Of nog iets overzichtelijker:

Alle Groenten die voor 2024 op het programma staan

Zoals beloofd hierbij ook de lijst met gewassen en variëteiten die hiermee gepland (of: geplant) staan voor 2024:

Groente	Variëteit(en)	Bron / Leverancier
Aardappel	Alouette, Twinner & Twister	Biologischpootgoed.nl
Zoete bataat	Indosweet ®	Biologischpootgoed.nl
Kapucijner	Blauwschokker	Bolster
Rijspeul	Sweet Horizon	Bolster
Stamboon	Marona & Domino	Bingenheimer Saatgut Bolster
Stokboon	Neckarkönigin & Cobra	Bingenheimer Saatgut Bolster
Tuinboon	Double Red Molleboon Ianto’s Yellow Lange Hangers Frühe Weißkeimige Eleonora	Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid Bingenheimer Saatgut Bolster
Boerenkool	Westlandse Winter	Bolster
Chinese kool	Granaat	Bolster
Koolraap	Simona	Bingenheimer Saatgut
Koolrabi	Azur Star Rasko	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut
Paksoi	Yorokobi	Bingenheimer Saatgut
Palmkool	Nero di Toscana	Bolster
Raap	Blanc globe a collet violet	Bingenheimer Saatgut
Radijs	Rudi	Bingenheimer Saatgut
Rode kool	Granat	Bingenheimer Saatgut
Rucola	Wilde Rauke	Bingenheimer Saatgut
Savooie kool	Smaragd	Bingenheimer Saatgut
Spitskool	Eersteling Filderkraut	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut
Witte kool	Nagels Frühweiß Dottenfelder Dauer	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut
Andijvie	Escariol grüner Nummer Vijf2	Bingenheimer Saatgut Bolster
Knoflook	Vallelado & Messidor Olifantslook Ophio	Biologischpootgoed.nl Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid
Prei	Kulaures Herfstreuzen 2	Bingenheimer Saatgut Bolster
Sla	Amerikanischer brauner Finja Lucinde Maikönig Pirat 🏴‍☠️ Saragossa Tarengo Cerbiatta IJsbergsla ‘Saladin’ Eikenbladsla ‘Red Salad Bowl’ Eikenbladsla ‘Salad Bowl’ Krulsla ‘Lollo Bionda’ Krulsla ‘Lollo Rossa’	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bolster Bolster Bolster Bolster Bolster
Snijbiet	Fireworks	Bolster
Spinazie	Butterflay	Bingenheimer Saatgut
Stengelui	Ischikrona	Bingenheimer Saatgut
Aubergine	De Barbentane Violetta Lunga 3	Bingenheimer Saatgut Bolster
Courgette	Solara Cocozelle von Tripolis Bolcourgette ‘Ola Redonda’ Zucchini	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bolster Bolster
Pompoen	Jack be Little Oranje Hokkaido Futsu Black Jack o’Lantern Fictor	Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid Tuinen van Weldadigheid Bingenheimer Saatgut Bolster
Flespompoen	Butternut Waltham Butternut	Bingenheimer Saatgut Bolster
Komkommer	Tanja Marketmore	Bingenheimer Saatgut Bolster
Paprika	Resi Pantos	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut
Peper	Westlandse Lange Rode	Bolster
Mais	Golden Bantam Popcornmais ‘Cinema’	Bolster Bolster
Tomaat	Primabella Resibella Vleestomaat ‘Coeur de Boeuf’	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bolster
Biet	Robuschka Wintersonne Chioggia	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut Bolster
Knolselderij	Porthos Monarch	Bingenheimer Saatgut Bolster
Pastinaak	Aromata	Bingenheimer Saatgut
Ui	Radar (herfst ui)	Biologischpootgoed.nl
Knolvenkel	Fenno Géant Mammouth Perfection	Bingenheimer Saatgut Bolster
Wortel (winter)	Treenetaler Robila	Bingenheimer Saatgut Bingenheimer Saatgut
Wortel (zomer)	Nantaise 2/Milan	Bingenheimer Saatgut

Klaar voor de start…

…af! Nu is het dus een kwestie van die planning uitvoeren 👨‍🌾😎

En dus deze week al het eerste zaad gaan proberen te ontkiemen… Veel te vroeg volgens de nodige adviezen, ik ben er in ieder geval klaar voor en heb er weer zin in! En wat niet in 1x lukt, kan later alsnog aangepast / gefixed worden. De basis / planning / aanpak staat en dat geeft in ieder geval rust en helderheid wat me te doen staat. Wordt vervolgd!