Het kriebelt! Het teeltplan is pas net af en tegen vele adviezen in stond het eerste zaaien van 2024 al op de agenda vorige week! Fijn, zo’n teeltplan waarmee je gelijk een heel seizoen vol kunt plannen.
Vorig seizoen was ik in januari buiten begonnen met zaaien, wat niet succesvol was. Daarna was ik, begin februari, begonnen met het voorzaaien van groenten in trays in de kas. Dat ging gelukkig een stuk beter! Desondanks heb ik daar het nodige van geleerd wat ik dit seizoen probeer te verbeteren. In dit blog meer daarover.
Nieuwe kweekruimte binnen
Ja, binnen, in huis dus 😎 De kweekkas bleek redelijk goed te werken voor het opkweken van plantjes vanuit zaad in trays. Ondanks de elektrische ‘vloerverwarming’ in de kweekkas kreeg ik echter de temperatuur van de grond waarin het zaad gezaaid is niet altijd op het gewenste niveau. Anders gezegd, zaad heeft over het algemeen een hogere temperatuur nodig om te ontkiemen dan om lekker verder door te groeien. Zo weet het zaad dat het seizoen begonnen is en de omstandigheden goed zijn om niet alleen te ontkiemen, maar ook tot wasdom te komen. Met de elektrische verwarming in de kas krijg je de temperatuur van het zaaimedium zo’n 5 tot 10 graden hoger dan de buiten temperatuur (dwz, ’s nachts als er geen passieve verwarming van de kas door de zon is). Het zaad dat ik nu al probeer te ontkiemen heeft 15 tot 20 graden nodig…
Daarbij vraagt die elektrische vloerverwarming 320 watt en staat deze, op koude / bewolkte dagen 24 uur lang aan (!) Dat is niet super efficiënt en ook niet gratis (dat zijn zo’n 50 Led lampen die tegelijk aan staan, de hele dag lang). Binnen in huis is het al ‘een stuk’ warmer 😉 en dus makkelijker om een optimale temperatuur voor ontkieming te realiseren.
Macho, de baardagame van Cindy, was afgelopen jaar van ouderdom overleden, het terrarium waarin hij leefde was zodoende niet meer in gebruik. Die heb ik nu toch weer kunnen gebruiken om een mini kweekruimte binnen te maken voor de eerste ontkieming van zaaigoed:
Ik was vorig jaar uiteindelijk ook binnen begonnen met het ontkiemen van zeer warmte minnend zaad (komkommer, boontjes) en had daar al een aparte elektrische verwarmingsmat voor gekocht. Die past precies in dit terrarium, met daarop dus 3 zaaitrays. Daaronder ligt reflecterende folie en daaronder een laag piepschuim dat ik over had van het realiseren van de bodemverwarming van de kweekkas. Alles om de warmte efficient rond het zaad te concentreren.
Om de elektrische verwarming in de kas pas zo laat mogelijk aan te hoeven zetten heb ik vervolgens ook het raamkozijn van het grote raam op het zuiden ingericht als opkweek ruimte:
Hier kan het net ontkiemde zaad uit het terrarium dus naar toe, alvorens weer verhuisd te worden naar de kweekkas.
Bijkomend voordeel van dit alles is dat de elektrische verwarming voor het ontkiemen van het zaad ook meehelpt met de verwarming van ons huis. Hopelijk kan ik de luchtvochtigheid wel een beetje gezond houden, dat is zonder kweek binnen ook al een uitdaging… We gaan het leren en ervaren dit seizoen!
Ander zaai medium of potgrond
Een tweede ‘verbeterpunt’ dat ik vorig jaar heb ervaren is de grond waar ik het zaad in probeer te ontkiemen. Vorig seizoen was ik ijverig aan de slag gegaan om zelf zogenaamd ‘zaai medium’ te maken. Dit ‘medium’ werkte niet voor al het zaad even goed… ik begreep dat dit medium mogelijk te veel voedingsstoffen zou kunnen hebben (en daarmee te ‘zout’) zou zijn voor goede ontkieming. Vooral brassica’s (koolsoorten) en bijvoorbeeld prei leken hier echt last van te hebben, met zeer ongelijke / trage / slechte ontkieming tot gevolg.
In de winter ben ik op zoek gegaan naar nieuw / beter kweek medium op invulling te geven aan deze ervaring. Dat bleek niet zo eenvoudig. Ik stel dan ook de nodige eisen, zo moet het medium biologisch zijn en wil ik eigenlijk ook turfvrij medium. Dat vind ik nodig om de impact op het grotere geheel minimaal te houden. Voor winning van turf wordt veen afgegraven (ik kan het weten, we zitten hier in een veenkolonie 😉), dat gaat gepaard met natuurverderf en daarbij komt veel CO2 vrij. Anders gezegd, turf (en dus veen) slaat zelfs veel meer CO2 op per vierkante meter dan dat regenwoud doet.
En wat ik dus zoek bestaat niet, of ik moet het uit een ver land halen, wat ook niet de bedoeling is… Dit werd uiteindelijk dus een compromis en heb ik 2 soorten zaai medium ingekocht:
Dat wil zeggen:
- 4×30 liter, dus 120 liter DCM zaai- en stekgrond
- 9×70 liter, dus 630 liter Substral turfvrije universele potgrond
De zaai- en stekgrond is heel specifiek voor klein zaad dat een zeer fijn en gelijkmatig zaaibed nodig heeft, vooral bij trage ontkiemers. De universele potgrond, dis ook toegevoegde voedingsstoffen voor 100 dagen bevat, is voor het grotere zaad / makkelijker te ontkiemen zaad.
De turfvrije potgrond bleek echt alles behalve fijn te zijn:
Deze potgrond bevat in plaats van veen vooral houtvezel, gecomposteerde schors, blad en plantenvezel en groencompost. Maar dus ook met nog veel delen die niet volledig afgebroken zijn (de bruine delen op de foto’s). Ook hierbij gaan we meemaken wat dit voor de ontkieming betekent… dit vraagt er in ieder geval om dat ik deze potgrond zeef voordat ik deze in zaaitrays gebruik voor ontkieming.
Ook nog een extra zaaimethode
In het verlengde van deze 2 wezenlijke verandering van ontkieming nog een 3e aanpassing of uitbreiding die hierbij past. Dit seizoen start ik het nodige zaad in een zaaibedje in plaats van in aparte potjes in een tray. Daarmee kan je een grote hoeveelheid zaad op een kleine oppervlakte laten ontkiemen. Kort na het ontkiemen moet je deze dan wel al een keer overplanten in een zaaitray met potjes. Extra werk dus. Wel efficient qua ruimte en die is binnen, op de verwarmingsmat, toch echt beperkt 😉
Hieronder zie je de start van deze nieuwe zaaimethode.
Eerste zaad weken en zaaien!
En dus was het vorige week tijd om te starten met zaaien! Yeah 🙌🙌
Volgens het teeltplan ben ik gestart met 4 gewassen in een zaaibedje. Dat wil zeggen, ik ben gestart met het ‘voorweken’ (of ‘primen’ op z’n Engels) hiervan in een beetje compost thee, die ik ’toevallig’ net had gemaakt om de bodem op de tuinderij een goede start te geven na de vorst.
Ja, dit is vrij klein zaad waar dus een hoop van in 1 zaaibedje past:
Klaar om in het terrarium op temperatuur te komen en te gaan ontkiemen:
Zoals je hier kan zien werkt die elektrische verwarmingsmat met een thermostaat die bij wijze van test op 23 graden ingesteld stond. Die staat nu op 19 graden, wat voldoende moet zijn voor deze 4 gewassen… 🌱🌱🌱
Hierna was de oude vertrouwde tuinboon aan de beurt! Niet in een zaaibedje, maar in verschillende trays met die turfvrije potgrond. Dat kan een tuinboon wel hebben (dwz, die grove structuur). Ook dit begon met voorweken in compost thee:
Een deel van deze trays heb ik ook in het terrarium gezet, omdat hier nog ruimte was en om te kijken of dit invloed heeft op de ontkiem snelheid van tuinboon. Tuinboon ontkiemt bij lage temperatuur (bij 5 graden Celsius zelfs), de test is hier of dit sneller gaat bij een hogere temperatuur.
De rest van de tuinbonen staan in het zonnetje in het raamkozijn van de woonkamer:
En nu wachten… 🤞
…spannend!
De eerste ontkieming is al zichtbaar in de zaaitray:
Ten opzichte van vorig seizoen dus een hoop aanpassingen op basis van opgedane ervaringen, door te kijken, observeren en bij twijfel of onduidelijkheid gericht op zoek te gaan naar oorzaken en verbeteringen. Dit seizoen gaat dus sowieso weer een hoop nieuwe ervaringen brengen en zo wordt ik stap voor stap, ook door schade en schande, wijzer 🧑🌾 Dat is althans de bedoeling 😉 En ja, ik ben vroeg dit jaar, dus net als vorig seizoen mag het nodige mislukken omdat ik nog kan corrigeren / opnieuw beginnen / herkansen…
Wordt vervolgd!! 🤞🤞