Alsof het hier nog niet druk genoeg is op Onze Tiny Boerderij: een update over de ‘Plagen’ waar ik mee te maken heb en nieuwe plagen en andere ongemakken waarmee de gewassen hier geconfronteerd worden. Eerder schreef ik al over de slakken die zich dit seizoen laten gelden en vorig jaar over de Coloradokever en andere insecten die het op specifieke gewassen gemunt hebben. Ieder seizoen is anders, nu dus ook nieuwe plagen om van te leren en op te lossen. Ik gebruik geen chemische / synthetische ‘gewasberschermingsmiddelen’ zoals dit met een ‘mooi’ woord wordt omschreven en blijf van mening dat voorkomen beter is dan genezen (onder andere door teeltwisseling, maximale diversiteit, levende / gezonde bodem, geen kunstmest). Toch is het ook een kwestie van deze plagen ‘bestrijden’ zoals ik in dit blog uiteen zet.
Nieuwe plaag Rupsen van het Koolwitje
En ineens was deze er:
Dit zijn dus rupsen van het koolwitje die, zoals de naam al doet vermoeden, het gemunt heeft op kolen. Tja, ik schreef er al over bij de update over de slakken dit seizoen en heb dit dus ook kunnen zien aankomen… Vanwege de slakken doe ik geen insectennetten meer over de planten heen en dan vindt het koolwitje 🦋 (maar dan wit 😉) vanzelf de kolen om eitjes op te leggen. Gelukkig zaten op het moment van ontdekken precies 2 van de vele koolplanten ‘maar’ onder de rupsen:
En waren deze rupsen dus snel verzameld en gevangen.
Omdat het koolwitje al rondgevlogen is en waarschijnlijk meer eitjes zijn gelegd hou ik de insecten netten nu zeker van deze gewassen af, zodat ik ‘brandhaarden’ snel kan ontdekken.
Oplossing: dagelijks rondje met de emmer rond
Ik was al dagelijks een rondje slakken rapen gestart en heb dit nu uitgebreid met een rondje langs de kolen om rupsen te rapen. Dat is iedere ochtend even een therapeutisch kwartiertje plaagdieren zoeken en vangen 😉 En omdat de Coloradokever ook al weer gespot is op de aardappels en zelfs de nieuwe generatie is geboren neem ik deze mee op dit dagelijkse rondje.
Nieuwe methode Coloradokever larven vangen
Ook vorig seizoen deed ik iedere dag een rondje Coloradokevers en larven vangen. Dit jaar is dat wat uitdagender omdat ik van 3 groentebedden met aardappelen vorig seizoen opgeschaald ben naar 12 bedden dit seizoen… (zie teeltplan) Nu heb ik van de dochter van een aardappel teler geleerd dat je deze larven ook van de plant kan verwijderen door de aardappel planten te schudden / er tegenaan te slaan in het langslopen (dank! 🙏). De larven schijnen dan moeite te hebben om weer naar boven te klimmen en hun maaltijd te vervolgen (van het blad). Er blijken ook machines te zijn die precies dit doen: tegen de plant aan slaan en de larve die dan van de plant afvallen opzuigen… Beter dan spuiten in ieder geval 😉 maar voor mij geen optie vanwege de schaal waarop ik dit doe. Echter, deze dynamiek pas ik wel toe in het dagelijkse rondje: de emmer in 1 hand onder de plant houden en met de andere hand de plant ‘afkloppen’ boven de emmer. Dat zorgt ervoor dat het leeuwendeel van deze larven ook daadwerkelijk in de emmer belanden en veilig ‘afgevoerd’ kunnen worden.
Dit lijkt te werken. De kolen groeien door, de aardappel planten ook! En tijdens het therapeutisch rondje observeer ik gelijk ook alle andere gewassen op de tuinderij, wat sowieso een nuttige dagelijkse routine is om van te leren en anticiperen!
Verschillen tussen de aardappel bedden
Nu ik het toch over de aardappel bedden en observeren heb, het volgende. Het teeltplan is zo opgezet dat er 6 bedden met aardappels voor op de tuinderij zijn en 6 bedden ‘achter’. Het zijn dezelfde rassen die hier gepoot zijn, vrijwel allemaal op hetzelfde moment. En dit is de huidige status van dit gewas:
Zie hier het verschil! De aardappel planten voor op de tuinderij zijn bijna 2x zo groot en zien er veel gezonder uit (donkergroen in plaats van licht / vaal groen).
Met de emmer erbij als referentie is het verschil nog duidelijker te zien!
Ik tast nog een beetje in het duister waardoor deze verschillen zo groot zijn. Ik had wel gezien dat de aardappel planten achter op de tuinderij aangetast waren door late nachtvorst (-3 graden °C). Jaja, ik was erg vroeg met het poten van de aardappels dit jaar en had deze eigenlijk moeten aanaarden vlak voor de vorst (notitie voor volgend jaar: niet te vroeg poten en tijdig aanaarden!). En zo zie je dat zelf op een piepklein stukje land er een verschil in microklimaat kan zijn en danig effect kan hebben.
Een ander verschil overigens tussen deze 2 locaties is dat de bedden voor op de tuinderij vorig seizoen ook al in productie waren en die achter op de tuinderij nieuw ontgonnen zijn. Dat geeft sowieso vertrouwen en hoop. En is ook logisch: na het ontginnen is de bodem niet in 1x hersteld / in balans. Dit duurt jaren en ieder jaar wordt deze balans een beetje beter, door toename van organische stof (door groenbemesters, vaste bedden, zo weinig mogelijk de grond keren, altijd begroeid houden, compost, etc) en ontwikkeling van een gezond bodemleven 🦠🐜🪱🪲🦗🐞🦟🕷️🐛🍄
Nu zegt de plant nog niet direct iets over de oogst, deze verschillen zijn echter wel zo groot dat de oogst zeer waarschijnlijk ook significant verschillend zal zijn. We gaan het meemaken (en meer leren)!
Daarnaast zie ik ook dat op de zwakkere planten achter veel meer Coloradokever larven veel meer schade aanrichten. Zoals ik hier eerder schreef kunnen sterke en gezonde planten zich veel beter weren tegen plagen (zoals dat ook voor mens en dier geldt), daar blijft dus sowieso de nadruk op liggen.
Plagen en ongemakken bij de Alliums
Alliums zijn de look familie: ui 🧅, knoflook 🧄, prei, stengelui in dit geval. Vorig seizoen heb ik alleen prei geteeld (die was niet helemaal goed gelukt), nu dus ook ui en knoflook. Bij de knoflook ontdekte ik als eerst een nieuwe ziekte:
Dit is een schimmel genaamd ‘Puccinia allii Rudolphi’ die, zoals de naam al doet vermoeden, bij de look / allium familie voorkomt. Dit is vooral in natte condities mogelijk en dat verklaard mogelijk ook de aantasting die ik hier nu ervaar. Hier is niks aan te doen. Dit kan wel invloed hebben op de ontwikkeling van het deel dat geoogst wordt (de knol / stengel) en dit kan dus gaan tegenvallen. De stengelui zal bij blijvende aantasting ook niet geoogst gaan worden, omdat voor het blad daarvan gegeten wordt. Bij prei kan dit ook deels het geval zijn en bij de ui en knoflook kan de ontwikkeling van de knol gaan tegenvallen.
Bij de uien maak ik me hier niet zo zorgen over, ik heb een vroege ui geplant die nu al een serieuze knol / bol heeft! De prei kan wel eens echt gaan tegen vallen.
Ik schreef dat hier verder niks aan te doen is. Dat klopt niet helemaal. Ik moest nog 1 bed prei uitplanten en had bijna alle alliums naast elkaar gepland in het teeltplan. Een schimmel plant zich via sporen voor en kan de meeste schade in de nabijheid aanbrengen. Het blijkt dus niet zo slim te zijn om de alliums zo dicht bij elkaar te zetten… Het laatste bed prei heb ik nu omgewisseld met een ander ‘bladgewas’, in de hoop dat ik daarmee toch nog een serieuze prei oogst kan realiseren. Weer wat geleerd voor het opzetten van het teeltplan voor komende seizoenen!
Look in bloei 🌼
Alsof de ui en knoflook nog niet genoeg te verduren hadden: deze beginnen nu ook in de bloei te schieten…
Dat is niet de bedoeling omdat de de plant dan alle energie naar de bloem / voortplanting laat gaan in plaats van naar de vorming van de bol (wat we oogsten). Dit schijnt vooral voortijdig te gebeuren als de plant stress ondervindt, dan wil deze gaan voortplanten (net mensen die planten😉). Die stress kan dus komen door de look roest schimmel aantasting, maar ook de nattigheid en grote verschillen in warmte en kou… Bij de knoflook is dit overigens maar bij 2 van de 4 varianten die ik geplant heb het geval. Zo zie je maar dat variatie en diversiteit cruciaal is (om te leren, schade te beperken, risico’s te spreiden, etc). Komend seizoen verwacht ik dan ook nog meer variatie hierin te kunnen gaan aanbrengen (het weer verder je niet zomaar 😎).
Is hier dan nog iets aan te doen? Ik had in ieder geval vroege ui geplant, al in de herfst, die kan ik nu dan ook al gaan oogsten. Dat is trouwens tegelijk ook een specialiteit die je niet zomaar in de supermarkt aantreft: verse ui! Extra sappig, extra smaakvol (schijnt) en bomvol vitaminen naar ik begrijp. Dan is het ook niet erg dat deze niet zo lang houdbaar is 😉 Wordt vervolgd!
Oh ja, het is ook mogelijk om de bloemen eraf te knippen… dat schijnt bij ui niet zo goed te werken, bij knoflook mogelijk wat beter. Die is nog lang niet oogstbaar, dus hopelijk werkt dit!
Niet alles is ongemakkelijk
Tot zover de nieuwe plagen en update over bekende plagen hier op Onze Tiny Boerderij! En alleen omdat dit blog daarover gaat betekent nog niet dat alles hier ongemakkelijk en uitdagend is. Integendeel. De meeste gewassen staan er gezond en fier bij! De eerste serieuze oogst is binnen en op korte termijn staan een grote oogst van verschillende gewassen gepland! Daarover later meer…
En ja, soms zijn die ongemakken voor de gewassen ook wel fijn om te behandelen:
Zo haalde ik deze kamille weg uit een aantal aardappel en ui bedden… Cindy had deze kamille langs een rij met fruit gezaaid vorig jaar en deze heeft voor eigen nakomelingen gezorgt! heeeel veeel ook 🌼🌼🌼 Deze hangen nu te drogen in de woonkamer en het huis rijkt nu dus extra fijn 😉 Wat ik zeg, niet alles is ongemakkelijk!
Wordt vervolgd! 🍀 Tot snel 🤗🤗