Eerder dit jaar is het eerste permanente bed aangelegd, met winterspinazie erin gezaaid. Het idee is om nog 119 van zulke bedden te realiseren. Dit eerste seizoen / jaar zullen dat er 38 zijn, precies volgens planning en volgens het teeltplan. Met de nodige tools gaat dit gelukkig op een wat efficiëntere en daarmee schaalbare manier. Dat geldt zowel voor het aanleggen van de permanente bedden als voor het cultiveren hiervan (dat ten minste 1x per seizoen zal plaatsvinden per bed). In dit blog van A tot Z het proces van het realiseren van deze bedden en het cultiveren hiervan. Dat wil zeggen, het klaarmaken voor het uitplanten van de kiemplantjes die in de kweekkas staan te springen om naar buiten te gaan:
Gelukkig dat deze zaaitrays erg diep zijn en de wortels op een optimale manier laten groeien, zoals uitgelegd in het betreffende blog hierover.
Maatvoering van de groente bedden en werktuigen 🚜
Voordat de bedden gemaakt kunnen worden, moesten de exacte maten goed uitgezet worden. Dit luistert nogal nauw aangezien alle bedden precies even groot moeten worden, zoals eerder uitgelegd. De maatvoering is ook nogal precies om maximaal gebruik te maken van de beperkte ruimte die we hier hebben. Ieder bed wordt 70cm breed en 8,5m lang. Met paden ertussen van 30cm. Dit is optimaal om een zo dicht mogelijke begroeiing te krijgen (voor maximale oogst en minimale onkruiddruk), terwijl je van alle kanten daar goed bij kan. De apparatuur op de tuinderij past hier ook precies bij. De 2-wiel tractor en alle werktuigen die je daaraan kan koppelen (later in dit blog meer!) passen precies over die 70cm brede bedden heen en zijn dus in 1 gang van de tractor klaar voor de volgende stap.
Cultivatie principes
Anders gezegd: hoe gaan we de groentebedden klaarmaken voor gebruik en waarom? Het idee is om zo weinig mogelijk ‘kerende grondbewerking’ uit te voeren (ook wel ‘low-till’ genoemd, of wat dogmatischer ‘no-dig’), terwijl de bedden permanent begroeid blijven en dus nauwelijks tot nooit leeg / kaal zijn. Dat alles is goed voor de bodem en daarmee voor de plant en de mens (die deze groenten eet 😉):
- Het bodemleven wordt continu gevoed door de (wortels van de) planten die in de bedden groeien, zowel de groenten als de groenbemesters;
- Door niet te ploegen (de grond niet te keren) blijft het meeste bodemleven bij het bewerken van de grond in leven;
- Ook komt hiermee het organisch materiaal dat in de grond gewerkt wordt (wortels van gewassen, gemaaide groenbemesters) niet bovenop de grond te liggen en daarmee te veel in contact met de lucht. Hierdoor wordt dit organisch materiaal te snel afgebroken en verdwijnt daarmee als CO2 in de lucht, in plaats van dat dit als voedsel voor het bodemleven gebruikt kan worden zodra dit nodig is;
- Doordat de bedden ‘permanent’ zijn, behoorlijk smal zijn, duidelijk gemarkeerd zijn en voorzien van paden rondom hoef je niet (dwz, bijna nooit) over de bedden heen te lopen. Daardoor druk je de grond niet aan en blijft de structuur die door het bodemleven en de wortels is gemaakt in tact en daarmee in uitstekende conditie. Deze poreuze structuur houdt goed water vast zodat de planten niet snel te veel of te weinig water tot de beschikking hebben en krijgen de wortels (en vooral het bodemleven) optimaal zuurstof om te groeien;
Dit klinkt allemaal goed en vergt wel de nodige aandacht en handelingen in het bereiden van de grond voor het uitplanten / inzaaien van gewassen om te oogsten.
Voorbereidingen – maten uitzetten en voedingsstoffen aan de grond toevoegen
Maar eerst moeten de nodige voorbereidingen getroffen worden. Omdat de maatvoering zo nauw luistert en het de bedoeling is om deze bedden echt maar 1x aan te leggen moeten eerst de maten nauwkeurig uitgezet worden:
Vervolgens was dit ook het moment om nog extra voedingstoffen aan de grond toe te dienen, in dit geval lava gruis:
Dit lava gruis is van natuurlijke oorsprong en is gemalen gesteente (meestal een bijproduct van steengroeven), die talloze mineralen bevat die planten als spoorelementen nodig hebben voor gezonde groei (en mensen / dieren die van deze gewassen eten ook). Hierover ongetwijfeld in een apart blog meer. Dit lava gruis kan bij het maken van de bedden mooi tegelijkertijd ondergewerkt worden, dus handig om nu alvast toe te dienen zo.
Maaien en Eggen
Na alle voorbereidingen tijd om te maaien en te eggen! Het maaien is om de groenbemester kort te maken en gelijk in kleine deeltjes te hakselen, zodat dit als voeding in de grond gewerkt kan worden:
Deze klepels kunnen zelfs de hoogste gewassen (zelfs > 2 meter hoog) in 1 handeling maaien en hakselen, zodat er een fijne ‘mulch’ van kleine stukjes op de grond overblijft.
Het eggen is om de groenbemesters te beëindigen (doden), zodat deze niet meer uit kunnen groeien (en daarmee ‘onkruid’ kunnen worden) en tegelijk om de groenbemesters de grond in te werken.
Zoals je kan zien op de video was het nog best even wennen en oefenen met dat nieuwe apparaat. Ik heb dit nog nooit gedaan en moet er zeker van zijn dat de groenbemesters die hier stonden ook daadwerkelijk beëindigd zijn en dus niet meer vrolijk terug gaan groeien. Ook al wil ik niet te dogmatisch zijn over de (niet) kerende grondbewerking, wil ik toch het liefst niet al te diep met de rotorkopeg de grond in. Dit was dus even zoeken naar een balans.
De messen van de rotorkopeg draaien horizontaal en keren de grond dus niet! De rol aan de rechterkant kan afgesteld worden om een exacte hoogte (= diepte van de messen de grond in) te bewerkstelligen.
Een hele compilatie van alle stappen tot nu toe (met dank ook aan de wildcamera 😉🎥🤳):
Het resultaat van al deze acties mag er zijn:
Maten bedden en paden uitzetten
Na het maaien en eggen werden de hoeken van de bedden en daarmee de paden uitgezet. Met de nodige hulpmiddelen:
Met een lange lat met maatstrepen (foto boven) is dit werk zowel nauwkeurig als snel gerealiseerd. Tussen de paaltjes (wilgentenen) kan touw gespannen worden om de randen van de bedden duidelijk te maken bij verdere bewerking.
Rijsnetten ophangen
In de bedden die hier aangelegd worden zullen verschillende peulen gezaaid en uitgeplant worden. Waaronder 1 van mijn favorieten, kapucijners! Als je die eenmaal vers gegeten hebt… 😋 Deze kapucijners groeien de lucht in, langs steunnetten of rijsnetten:
Hiervoor moesten eerst de nodige palen de grond in:
De palen die ik hier gebruik zijn hier speciaal voor aangeschaft. Het gaat hier om Robinia palen die geschaafd zijn. Dit wordt ook wel Europees hardhout genoemd (Acacia) en is van alle hout dat in Europa groeit het meest duurzaam in de zin dat deze het onbewerkt lang volhoud buiten. Dat de paal geschaafd is (in plaats van gefreesd) zorgt ervoor dat de structuur van het hout niet opengebroken wordt en deze dus nog minder vatbaar is voor schimmels en bacteriën die helpen met de afbraak van het dode materiaal. Het grote voordeel is dat dit hout onbewerkt is, waardoor de bodem niet nadelig beïnvloed wordt door schimmelwerende stoffen. Kost wel wat, maar zou op lange termijn de beste oplossing zijn (zowel ecologisch als economisch gezien…). Na het plaatsen van de palen blijkt dat dit nog duurzamer toegepast kan worden, daarover in een volgend blog meer!
Als laatste voor het ophangen van de rijsnetten was het handig om eerst de grond te woelen:
Het woelen is om de grond open te breken, zonder deze te ‘keren’, en daarmee lucht te geven aan de grond en de structuur te verbeteren. Zo kan de grond meer water vasthouden en wordt het samendrukken van gronddeeltjes ontdaan. Vooral na het eggen is dit nodig / handig, omdat je dan toch met een zware machine (250 kilo) over het bed heen rijd en daar achter ook loopt.
Hierna was het eindelijk tijd om de rijsnetten op te hangen:
Het resultaat:
De helft van deze baan heb ik vervolgens ingezaaid met kapucijners. Dit zijn in principe 2 bedden aan elkaar van 8,5 meter lang, dus totaal 17 meter vanaf het centrale gangpad (waar de wilgentenen in de grond staan) tot aan de haag (op de achtergrond). De ene helft wordt ingezaaid, de andere helft uitgeplant met stekjes die in de kweekkas ontkiemd zijn. Deze variatie is om dit jaar zo snel mogelijk te leren wat het beste werkt en waarschijnlijk ook om een stukje oogst te spreiden, wat altijd handig is voor continue variatie in vers voedsel.
Door met het volgende bed, waar de tuinbonen komen te staan! Daar bezweek helaas ook de spitvork 😣
Hierna ben ik dan toch maar de woelvork gaan maken, ook omdat het weer zo slecht was geworden dat werk op het land niet meer OK was (voor mij en voor de bodem 😉⛈️❄️🌬️)
Intermezzo: woelvork maken
De woelvork die tijdens het ontginnen gesneuveld was had ik nog niet kunnen maken (ik dacht dat het werk in de winter mee zou vallen 😉)
In de werkruimte, die ook dienst doet als bijkeuken, opslag, wasmachinehok heb ik inmiddels dan toch maar de woelvork gemaakt:
Om vervolgens ‘nieuwe’ handvaten hieraan te monteren die meer flexibel zijn. Handig dat snoei ‘afval’ van de coniferen die moesten wijken voor de kweekkas:
Binnen heb ik de woelvork niet kunnen testen, hopelijk houd deze het wel een tijdje vol… Geen punt als die coniferen takken uiteindelijk breken, die zijn makkelijk te vervangen (zonder lasapparaat 😎).
Bedden inzaaien en bedekken voor de elementen
Na het woelen en het harken dat hierna volgde waren de bedden klaar voor gebruik! In de 2 bedden naast die van de kapucijners heb ik voor de helft tuinboon ingezaaid (een andere favoriet!) en doperwt (de ‘stamdoperwt’ variant die op zichzelf kan staan, zonder rijsnet of andere klim hulpmiddelen). Ook hier weer heb ik de helften van de bedden ingezaaid, de andere helft is voor kiemplantjes uit de kweekkas.
Het resultaat:
Je ziet hier nu ook gelijk een goed verschil tussen de bedden en de paden die door het lopen aangedrukt worden. Nu zijn er dan ook geen touwtjes meer nodig om dit onderscheid duidelijk te maken.
Als laatste heb ik ook gelijk wortels ingezaaid, ook weer volgens het teeltplan:
Vervolg
Hierna volgt het uitplanten van de kiemplantjes die in de kweekkas staan te wachten om naar buiten te gaan! Volgens de planning net op tijd, al houdt de planning niet altijd rekening met het weer, zoals we al zagen bij het plaatsen van de rijsnetten… Op basis van het weerbericht heb ik het uitplanten een paar dagen uitgesteld (gelukkig zijn die zaaitrays zo diep dat die plantjes dat kunnen hebben), zo zag het er immers 3 dagen laten uit:
Kortom: wordt weer vervolgd zodra de sneeuw weer weg is 😎