De eerste ‘plagen’ hebben zich aangediend op Onze Tiny Tuinderij… 🐛🪲🐌 Dat wil zeggen, de eerste ‘plagen’ die het rechtstreeks voorzien hebben op de groenten en fruit die we produceren, nadat we reeds hazen hadden gespot die groenbemesters aten en reeën die het voorzien hadden op de haag / bomen op de Tuinderij. In deze blog onze observaties en ‘aanpak’!
Plagen?
Het gaat hier om insecten en ongedierte dat het gemunt heeft op de oogst die we voor ogen hebben of de planten die voor die oogst zorgen. Eerlijk gezegd en gelukkig hebben we nog geen ‘plaag’ gehad. Dat wil zeggen, we hebben nog geen merkbare last gehad van deze insecten. Met onze aanpak, is het idee en de theorie althans, dat we nauwelijks met plagen te maken zullen hebben. 🤞 Zolang we sterke planten hebben die op eigen kracht groeien en een rijk bodemleven dat daaraan bijdraagt zal er sprake zijn van een balans in de ecologie op onze tuinderij en zullen we nauwelijks last hebben van excessen / plagen. Nogmaals, dat is de theorie… in meer detail:
- Sterke planten zijn beter bestand tegen plagen / insecten die het op die planten voorzien hebben (net als een goede weerstand bij mensen helpt om gezond te blijven);
- Planten worden sterk door een rijk bodemleven met gebalanceerde voeding; kunstmest laat planten veelal vooral (te) snel groeien met achterblijvende veerkracht;
- Diversiteit en variatie zorgen voor balans en zorgen met name dat geen enkele ‘soort’ zich ongelimiteerd kan blijven vermeerderen. Dit door omstandigheden voor vele verschillende soorten te creëren die elkaar in evenwicht houden. Hier dus geen monocultuur met 1 gewas, maar op dit moment zelfs > 30 gewassen om < 600 m2 (nog los van de ‘biodiversiteit’ hier omheen in de vorm van bomen en struiken).
Omdat ook hier voorkomen beter is dan genezen is onze focus op een voedingsrijke bodem en actief bodemleven in combinatie met variatie en diversiteit in de gewassen en andere flora die we hier ’telen’. En natuurlijk geen chemie.
En toch krijg je dan te maken met insecten die het voorzien hebben op je gewassen (later ongetwijfeld ook schimmels, infecties, etc). Ook dat is heel natuurlijk. En niet erg zolang die balans er blijft.
We hebben in ieder geval al de volgende beestjes gezien die het voorzien hebben op onze oogst:
Koolvlieg
Recent hebben we de eerste radijs geoogst:
Hier was nog niks mee aan de hand. Enkele weken later hebben we de rest van de radijs geoogst, hier bleek de larve van de koolvlieg in terecht te zijn gekomen:
Deze koolvlieg komt op de geur van kolen af (radijs behoort tot de Kruisbloemenfamilie of Brassicaceae, ook wel Brassica’s genoemd) en legt nabij de wortels eitjes. De larven die hieruit komen doen zich te goed aan de wortels en dus de knollen van deze planten. Deze radijs is helaas verloren gegaan. Dat wil zeggen, zo’n 60% van de latere oogst bleek aangetast en dus niet meer te nuttigen helaas.
Ook een enkele Meiraapjes (ook lid van de Brassica’s) die we kort hierna hebben geoogst bleek aangetast:
De radijs was mogelijk verzwakt door langere tijd zonder regen en bewatering te hebben doorgebracht. De grote hoeveelheid vraat bij de latere oogst is meer aannemelijk doordat er geen netten over de radijs gelegd waren om de koolvlieg te weren. Over de kolen (Brassica) bedden ligt al vanaf het uitplanten klimaatdoek, dat tevens bescherming biedt tegen de koolvloeg:
Spinselmot
In de appelbomen en enkele frambozen struiken hebben we spinselmot ontdekt:
Deze rupsen kunnen niet heel veel kwaad, planten overleven dit wel, mits dit sterke planten zijn! Dat kunnen we van onze fruitbomen en struiken nog niet zeggen, omdat deze slechts een paar maanden geleden uitgeplant zijn en ten minste een heel seizoen nodig hebben om aan te sterken… We hebben de spinselmot ‘nesten’ met de hand weggehaald, in de hoop dat daarmee de schade aan deze planten beperkt blijft.
De spinselmot nesten / rupsen hebben we vervolgens ook in een wilgen boom aangetroffen:
Omdat dit toch best veel rupsen bleken te zijn hebben we gekeken of deze op een andere manier nuttig in te zetten waren:
Helaas bleek Donna niet echt geïnteresseerd (na het proeven van 3 rupsen)… (Donna is wel een fijnproever en/of gewoon verwend 😋, dus mogelijk niet heel representatief).
Zonder gekheid, ook al kunnen deze beestjes niet al te veel kwaad, een echte plaag mag dit niet worden. Tot de natuurlijke vijanden van de Spinselmot behoren vogels en sluipwespen. Hier hebben we in en rondom de tuinderij verschillende voedingsbronnen voor gerealiseerd (kruiden 🍀, bloemen 💐, vogelvoer 🌾), we verwachten hier dus geen serieus verlies van oogst.
Naaktslakken
Onvermijdelijk… ook de naaktslak heeft zich laten zien! Gelukkig nog niet zo veel; ik heb pas 2 levende exemplaren gespot (vanwege het recente droge weer?):
En ook wel de nodige vraatschade:
Op dit moment valt de schade dus erg mee, geen actie nodig op dit moment! Mocht dit wel echt een plaag worden, dan zal dit handwerk gaan worden om slakken te vangen en te verwijderen… Of we zetten hulptroepen in:
Coloradokever
En dan de Coloradokever… die was onvermijdelijk hier. We zitten midden een gebied van gangbare landbouw waar vooral ‘fabrieksaardappelen’ geteeld worden in monoculturen. En de Coloradokever is vooral dol op het blad van de aardappelplant. Onze boerman (buurman boer) had op de akkers om ons erf heen afgelopen jaar ook consumptieaardappels staan en daar hebben we veelvuldig grote hoeveelheden Coloradokevers op het loof zien zitten. Totdat er gespoten werd overigens.
De Coloradokever is erg ‘productief’ en zorgt voor veel nageslacht. Typisch dan ook dat ik de (of het) eerste ‘paar’ zo aantrof op 1 van onze aardappelplanten:
Ook deze kevers heb ik aan de dames 🐔🐔 (en Leo 🐓) getracht te voeren. Daar waren ze niet in geïnteresseerd. Maar goed en logisch ook, achteraf blijken deze kevers giftig te zijn… (knap die kippen dat ze dat zo door hebben!) Dan maar ‘handmatig verwijderen’…
Hierna troffen we logischerwijze ook het resultaat aan:
Ook deze hebben we handmatig verwijderd. Desondanks troffen we op enkele planten later het volgende stadia in de levenscyclus van deze kever aan:
En die zijn blijkbaar erg hongerig en eten echt goed van deze bladeren…
Ook deze zijn we weer dagelijks met de hand aan het verwijderen:
In het verleden werd de Coloradokever echt als een mega-plaag gezien, zie bijvoorbeeld het volgende filmpje uit 1948 waarbij veel chemie en zelfs kinderen en helicopters ingezet worden in de bestrijding hiervan:
Tja, en wat moeten wij dan? Ook maar spuiten dan:
Zonder gekheid, we gebruiken hier geen chemie! Maar we spuiten wel. Dat behoeft wat uitleg. De Coloradokevers, hun eitjes en babies verwijderen we dus met de hand, echter, zoals ook in het begin van dit blog aangeduid, een sterke plant kan zichzelf wel redden. Daar is hier dan ook de focus op.
Oplossing 1 – Sterke Planten Maken
In de eerste plaats zorgen we voor een goede, levende bodem vol microben, schimmels en bodemleven, zoals in verschillende blogs toegelicht (zoals hier over groenbemesters en hier over het gebruik van compost bijvoorbeeld). Daarnaast krijgen de planten hier ook vloeibare voeding in de vorm van compost thee (nee, ook geen kunstmest inderdaad). Dit is een brouwsel van compost, met wat schimmels erbij en wat suikers die de bacteriën / microben in de compost gebruiken als energie om zich te vermeerderen. Hierover in een aparte blog meer info. Voor nu gaat het erom dat we die compost thee door middel van spuiten toedienen aan de planten:
Deze compost thee barst dus van het nuttige microbiële leven en wordt op deze manier als een fijne broes verspreid over het loof van alle planten hier. Met die compost thee wordt enerzijds de plant gevoed; niet veel mensen weten dit, maar planten nemen niet alleen via de wortels voeding op, maar ook via de bovengrondse plantdelen (dus ook bladeren). Anderzijds zorgen die microben op het loof ook dat de plant beschermd wordt tegen kwaadwilligen (infecties, andere bacteriën, schimmels). Al met al dus een mooi middel om nog gezondere planten te maken (en oogst te optimaliseren).
Oplossing 2 – Fysieke barrière
Ook weer in het kader van ‘voorkomen beter dan genezen’ gaat het hier om het gebruiken van insecten netten. Dat is dus vooral voor (of tegen) de koolvlieg het geval (en de preivlieg, de wortelvlieg, etc). Helaas is hier veel plastic voor nodig. Laten we hopen dat de kwaliteit en kwantiteit van de oogst dit ruimschoots goed maakt…
In het voorjaar en tot nu had ik klimaatdoek gebruikt om een microklimaat te creëren in een soort mini-kas. Deze bestaat uit een geweven raster van plastic dat warmte vasthoud, wind deels doorlaat (wat goed is tegen kwaadaardige schimmels bijvoorbeeld) en regen doorlaat. Dit doek houdt een groot deel van de ongewenste insecten 🪰🐛🪲 ook ‘buiten’. Echter, nu het warmer wordt, kan het te warm gaan worden onder dat klimaat doek. Deze is nu dus vervangen door insecten netten, bij de planten die gevoelig zijn voor dergelijke ‘vliegende plagen’. Oftewel, de kolen / brassica’s, de prei (soorten) en wortel om te beginnen…
Vervolg
Zoals ook in het begin van het blog aangegeven zijn er meerdere manieren / methoden / toe te passen principes om plagen te voorkomen. Hierover ongetwijfeld later meer, zoals het aantrekken van natuurlijke vijanden van bekende plagen, door een mooi thuis hiervoor te creëren (met behuizing, voeding, nectar, etc). En we zullen tegelijk ook andere ‘plagen’ gaan ervaren die het op onze oogst voorzien hebben. Een prachtige dynamiek die we zo natuurlijk mogelijk ervaren en zich zien ontwikkelen hier op Onze Tiny Boerderij. Wordt dus ongetwijfeld vervolgd!