In onze nazomer update hebben we al even ‘kort’ stil gestaan bij de echte start van de tuinderij, het ontginnen van de grond. Volgens wikipedia is ontginning: ‘het in cultuur brengen van woeste grond voor agrarisch gebruik of bosbouw’ (bron). En dat is dan ook precies wat we aan het doen zijn! In deze blog meer info daarover (let op, net als vorige blog kan dit nog wel eens een lang verhaal worden 🤓), opgedeeld in de verschillende stappen die we daarvoor zetten.
Stap 1 – Maaien (wederom)
Per stukje grond dat ontgonnen wordt is de eerste stap weer maaien. Omdat de gras pollen en het wortelonkruid (= onkruid dat via de wortels zich vermeerderd) verwijderd worden en zich niet zomaar laten composteren (= omzetten in voedingstoffen voor andere planten via het aanwezige bodemleven), wordt dit van het land af gehaald. Zonde om de begroeiing boven de grond ook ‘weg te gooien’ of niet direct te gebruiken als voeding voor de bodem. En omdat de pollen en wortelonkruid dan makkelijker verwijderd worden wordt er dus weer eerst gemaaid met de klepelmaaier:
Zoals eerder uitgelegd maait deze maaier alle planten (tot en met bramenstruiken aan toe) en vermaalt het maaisel direct in kleine stukjes zodat het snel en makkelijk door het bodemleven omgezet kan worden in voedingsstoffen.
Stap 2 – Toplaag losmaken met Woelvork
Hierna wordt de grond losgemaakt met de woelvork:
Dit maakt het makkelijker om zowel de graspollen als het wortelonkruid met de hand uit de grond te halen.
Stap 3 – Pollen eruit halen
Hierna kunnen de graspollen (‘pitrus’, hardnekkig gras van +1m lang) met de hand uit de grond gehaald worden. Soms is daar nog een spitvork bij nodig als deze diep geworteld zijn in een laag leem bijvoorbeeld:
Helaas kunnen de graspollen niet met de 2-wiel tractor (oftewel, de Ferrari) mechanisch verwijderd worden:
Stap 4 – Wortelonkruid verwijderen
Na het verwijderen van de gras pollen is het mogelijk om zoveel mogelijk wortelonkruid (kweekgras en akkerwinde vooral) te verwijderen. Hier hebben we meerdere methodes voor geprobeerd. Eerst allemaal met de hand uit de (losgemaakte) grond trekken en het zand eraf schudden… dat duurde wel erg lang per vierkante meter.
Vervolgens, na de nodige research, besloten om het wortelonkruid met de frees in de grond klein te maken en naar boven te werken. Op deze manier (aldus het nodige onderzoek) kan je wortelonkruid uitputten… Ik frees liever niet, want dan dood je ook het bodemleven dat zo belangrijk is voor de planten die hierna moeten gaan groeien. Echter, bij deze eerste ontginning (en dus eenmalig 🤞) lijkt het op te wegen; er is nu sowieso zeer weinig bodemleven en dat kan juist gaan komen / groeien zodra de juiste planten gaan groeien. Gevolg: ontginning ging bijna 2x zo snel per vierkante meter! Resultaat moet nog blijken (dwz, de mate waarin het wortelonkruid niet terugkomt).
Stap 5 – Wortelonkruid en pollen afvoeren
Omdat het wortelonkruid bij contact met de grond vrolijk verder groeit zijn de pollen en wortelonkruid afgevoerd naar een hoop op het erf, om later te bepalen wat we daarmee kunnen doen (en hopelijk enige ontbinding daar al plaats gaat vinden):
Stap 6 – Ondergrond openbreken met Woelvork
Hierna kan de ondergrond los gemaakt worden zonder te ploegen of spitten. Dit is nodig om zuurstof en water bij toekomstige wortels en bodemleven te kunnen krijgen en om wortels de mogelijkheid te geven om dieper te wortelen op zoek naar noodzakelijke voedingsstoffen in de bodem.
Stap 7 – Voeding voor de bodem toevoegen: Compost
Zoals gezegd (en geschreven) werken we niet met kunstmest en als het even niet hoeft ook niet met dierlijke mest. De bodem heeft wel voedingsstoffen nodig om volgende planten / groenten te kunnen voeden. In het begin van het seizoen (maart) hadden we zodoende alvast 10 ton compost besteld, gemaakt van ‘organische reststromen’ (hier meer info over deze compost, genaamd recro compost). Dat is best een bergje:
Deze trekker met ‘kipper’ kon niet over de oprit rijden (die zou daarmee vernield worden 😉), dus kon alleen in de voortuin gestort worden:
Dit was niet de meest optimale plek om die compost te laten liggen, zodoende met kruiwagen verplaatst naar de rand van waar de tuinderij moet gaan komen:
Gelukkig hadden we de compost al snel besteld en nog niet echt gebruikt (alleen bij de aanplant van de nodige boompjes, de kruidentuin en het eerste groentebed), de compost bleek nog erg ‘vers’ en mocht eerst nog even afkoelen voordat we deze aan het bodemleven voeden.
Stap 8 – Compost onderwerken
Deze hoopjes compost (en het nodige hooi dat nog op het land lag en niet ontbonden was) is vervolgens onder gewerkt met de hark:
Op het stuk waar het wortelonkruid niet met de hand volledig is weggehaald is ook de frees ingezet om dit wortelonkruid in 1 handeling kapot te maken en boven te werken, terwijl de compost ondergewerkt wordt:
Hiermee was de grond na alle bewerkingen veranderd in een mooi zaaibed met voeding voor het bodemleven (en daarmee voor de planten / groenten die moeten gaan groeien), klaar om te zaaien!
Stap 9 – Zaad selecteren en doseren
We gaan hier groenbemester zaaien als voeding (‘mest’) voor de planten / groenten die we volgend seizoen hier willen gaan produceren. Voor de diversiteit gebruiken we hiervoor verschillende zaden en mengsels, ook om te leren wat werkt. Achtereenvolgens zijn de volgende groenbemesters uitgezaaid:
- Winterrogge natuurlijk 😉 (van Bolster en van eigen teelt, zie ook voor meer diepgang onze vorige blog speciaal over groenbemesters en winterrogge in het bijzonder)
- Japanse haver (ook van Bolster)
- Luzerne, ook wel Alfalfa genoemd, als dit als kiemgroente wordt gebruikt (met Rhizobium Bio, link) aangevuld met een beetje incarnaatklaver (link) dat we nog over hadden uit Rotterdam
- Mengsel ‘Landsberger Gemenge Bio’ (link)
- Mengsel ‘Optima Sola’ (link)
Stap 10 – Zaaien
Hierna volgt het uitwerpen van het zaad:
Helaas ging dit niet helemaal als gepland, halverwege het zaaibed was het zaad op 😉 Dus de dosering is wat aangepast (grofweg 2x zo veel gezaaid als minimaal noodzakelijk) om in ieder geval het bestemde oppervlakte volledig ingezaaid te krijgen. In reflectie achteraf samen met de buurman die hier verstand van heeft bleek dat dit, vooral voor de mengsels, niet handig is omdat verschillende soorten dan teveel met elkaar moeten concurreren en alleen de sterkste soort zich kan ontwikkelen (en daarmee een monocultuur wordt). Oplossing: zand toevoegen aan het zaaimengsel! Dank buurman voor meedenken en super praktische oplossing!
Stap 11 – Zaad onderwerken
Hierna is het noodzakelijk om het zaad onder te werken. Dit is zowel nodig voor goede ontkieming als ter voorkoming dat al het zaad direct door de vogels in de buurt worden opgegeten. Weer met de hark over het land dus!
Stap 12 – Walsen
Vervolgens is het cruciaal dat het zaad ‘goed in contact is’ met de grond, zodat het zaad het vocht aan de omgeving kan onttrekken voor ontkieming. Omdat we geen ’tuinwals’ hebben en om dit toch ook weer met enige snelheid te kunnen doen is de Ferrari hier weer voor ingezet:
De roller achter de frees fungeert hierbij dan als wals en druk de grond net genoeg aan voor dit nodige ‘zaad-grond contact’.
Stap 13 – ‘Bewateren’
Deze laatste stappen moesten versneld worden uitgevoerd. Er was namelijk na vele weken van droogte eindelijk regen op komst! En ‘veel’ ook, dat wil zeggen, meerdere dagen achter elkaar:
Klaar!?
Eindelijk, klaar!
Nou ja, klaar, dit ging in totaal om 192 vierkante meter. Voor komend seizoen had ik minimaal 500 m2 in gedachten om in productie te brengen van de in totaal 1.500 m2 die uiteindelijk allemaal ’tuinderij’ zou moeten worden (dat wil zeggen: oppervlakte puur voor groente en fruit productie in volle grond). Nog niet echt klaar dus 😉 Dit is een meerjarig project, dat we stap voor stap gaan doorlopen en waar we gaandeweg aan het leren zijn.
En wat komt er hierna? Uiteraard het opkomen van de groenbemesters waar we jullie in een volgend blogen over updaten. Daarnaast het herhalen van voorgaande stappen om de andere stukken land die we voor de productie voor komend seizoen voor ogen hebben ‘in cultuur gaan brengen’. Ook daar berichten we uiteraard later meer over, voor nu is het toewerken naar het laatste moment in het jaar dat groenbemester uitgezaaid kan worden (voor Winterrogge is dat richting eind oktober). Weer terug aan het werk dus (niet ploegen maar zwoegen)!
Als laatste, volgende keer ook wederom toelichting over de hulp die we hier spontaan krijgen (thnx buren!), hierbij alvast een sneak preview:
