Kruid van de maand Maart: Salie (Salvia officinalis)

Niet alleen aan de dieren merk je dat het voorjaar begonnen is, maar ook aan de planten. Hiervan worden de 1ste knopjes & bladeren steeds duidelijker zichtbaar 🌱🌿🍀
Omdat we zoveel kunnen met kruiden is het mooi om hier regelmatig “even” bij stil te staan; deze maand heb ik gekozen voor het kruid Salie. Ze ontwaakt nu langzaam uit haar winterslaap en zal v/d zomer weer in haar volle glorie zijn:

Waar komt de naam Salie vandaan?

Salvia komt van het Latijnse woord “salvare” wat helen of redden/ verlossen betekent, en van “salveo/ salvere” wat genezen betekent. Officinalis betekent “uit de apothekerswerkplaats”; deze toevoeging werd gegeven aan alle kruiden die regelmatig als basis voor medicijnen hebben gediend.

Een Nederlandse bijnaam voor Salie is “ezelsoren”, wat naar de vorm van het blad van de “echte salie” verwijst… Salie behoort nl tot een familie die zo’n 900 soorten kent (!)

Historisch gebruik van Salie – terug in de tijd

• De oude Egyptenaren gebruikten Salie als vrouwenkruid: het verhoogde kans op zwangerschap. Echter: het werd ook als abortusmiddel toegepast!
• De oude Grieken & Romeinen gebruikten salie om vlees te preserveren.
• Tijdens de Middeleeuwen werd het salieblad in een doekje gedaan en voor de mond gehouden om bescherming te bieden tijdens de pestepidemie.
• De Indianen gebruik(t)en gedroogde salie om de omgeving te zuiveren (d.m.v. de rook, het zogenaamde “smudgen”) .
• De Chinezen dronken salie-thee om heel oud te kunnen worden.
• Voor de Kelten staat Salie voor wijsheid.

Gebruik van Salie – toen & nu

Nog steeds zijn de ontsmettende & wondhelende toepassingen welke beschreven zijn vanaf de 1ste eeuw na Chr. (Galenus & Plinius) t/m de 12de eeuw (Hildegard van Bingen) bruikbaar:

• bij een zere keel, aften, tandvleesproblemen, tandvleesbloedingen
• bij hoest, verkoudheid, astma
• bij tering (tbc)
• bij zweren, huidproblemen
• om grijze haren weer een zwarte kleur te geven
• bij insectenbeten & slangenbeten
• bij vergeetachtigheid
• bij zenuwzwakte
• bij botzwakte
• bij uitblijvende menstruatie, onvruchtbaarheid, overgangsklachten
• bij spijsverteringsproblemen, flatulentie

En nog altijd worden nieuwe krachten van Salie ontdekt, zoals met diverse actuele onderzoeken (Bron: pubmed) duiden op behulpzaamheid bij:

• diabetes
• depressie
• dementie

Waarom is Salie dan zo’n krachtig kruid?

• Salie bevat flavonoïden & fenolen (dit zijn antioxidanten: deze helpen het lichaam om de schade aan cellen te voorkomen die veroorzaakt worden door “vrije radicalen”, welke ontstaan bij de afbraak van “verkeerde” voedingsstoffen, door “ongezonde” omgevingsfactoren of door “ongewenste” virussen/ bacteriën).
• Salie bevat sclareol (een fyto-oestrogeen). Dit stofje kan worden ingezet bij overgangsklachten, zoals het reguleren van overmatig zweten.
• Salie bevat antiseptische & antibacteriële eigenschappen (zie hierboven bij flavonoïden & fenolen), waardoor het bij luchtweg- en tandvleesproblemen ingezet kan worden.
• Salie bevat verzachtende eigenschappen, waardoor het voor huidproblemen ingezet kan worden.
• Salie bevat o.a. Vitamine K, wat belangrijk is voor de botopbouw en hierdoor ingezet kan worden bij osteoporose
• Salie bevat ontspannende eigenschappen, zowel voor spieren/ zenuwen als voor de geest
• Salie bevat vocht afdrijvende eigenschappen, waardoor het goed in te zetten is bij koorts
• Salie helpt om vet te reguleren (in voeding of bij vette huid)

Hoe Salie te gebruiken?

Je kan van salie het blad (en de bloem) gebruiken. Vers en gedroogd als thee gebruiken, als keukenkruid, als compres, als stoomkruid en als essentiële olie.
Belangrijk: Check wel altijd voor jezelf of je dit kruid kan gebruiken (evt. interacties bij medicijnen en niet gebruiken bij zwangerschap/ borstvoeding)!

Tot slot nog een Italiaanse gezegde over Salie:

Cur moriatur homo cui salvia crescit in horto? (Waarom zou een mens sterven, in wiens tuin salie groeit?) – uit Regimen sanitatis Salernitanum Salerno (vanaf 1300)

Bronvermelding

Er zijn ontzettend veel kruiden boeken & informatie op internet te vinden. Bovenstaande informatie is mijn samenvatting van het geleerde uit div. cursussen. De bronnen zijn allen herleidbaar naar de leer van Hippocrates en Galenus.